Kỹ Thuật Chơi Hòn Non Bộ Cơ Bản

Hòn Non bộ là núi giả (giả sơn) kết hợp với không gian, thời gian, sự tích điển tích tạo thành. Nói một cách khác, non bộ là một vùng non nước mây trời thu nhỏ lại, làm cảnh cho con người qua nghệ thuật tái tạo.

Người chơi non bộ, mang cả núi, cả biển về nhà mình! Tùy theo kỷ niệm, hoặc ý thích của từng người có thích chơi núi ở đất cạn, có thích chơi núi trong bể cảnh. Người thích các dáng núi, thế núi phương Nam, người thích thế núi, dáng núi phương Bắc. Tất cả những điều ấy không ràng buộc như chơi cây thế. Nhưng cái khó ở chỗ đục núi, ghép núi, phong cách, trình bày sao cho hợp lý, không gượng ép để khi ngắm thấy được sự hùng vĩ, hiểm trở, hoặc thấy được phong cảnh thơ mộng, hữu tình. Các đường nét, các hang động, rêu phong, đường mòn, một chú tiều phu, một vài con khỉ ngồi chênh vênh… chính là ngôn ngữ của non bộ. Có nhiều loại đá để tạo non bộ: Đá trơ (lũa), đá vôi, đá trầm, đá san hô, đá tai mèo, đá ẩm thủy…

Người có điều kiện có thể chọn loại non bộ có kích cỡ to lớn đặt trong bể cạn cũng rộng rãi, có chiều dài đôi ba mét, đặt ở ngoài sân hay ngoài vườn cây cảnh. Người không có điều kiện thì chơi loại nhỏ hơn. Chiếc bể cạn chỉ lớn bằng chiếc hộp không nắp, xinh xắn với kích thước chừng 20cm chiều dài, 15cm chiều rộng và 10-12cm chiều cao. Còn non bộ tất nhiên cũng phải thật nhỏ để có thể đặt lọt lòng bể cạn được. Chiếc bể cạn xinh xắn ấy thường đặt trên trụ tường hay gắn trên bờ tường ở hiên nhà. Có khi chủ nhân lại bày chiếc bể cạn ở nơi án thư trong phòng khách để tiện việc chăm sóc. Trong bể cạn thường nuôi các loại cá cảnh để chúng bơi qua bơi lại cho đẹp mắt. Ngoài ra còn thả các loại bèo bé tí vừa dùng để nuôi cá vừa che ánh nắng mặt trời. Đó là loại bể lớn, chứ loại bể nhỏ với những hòn non bộ tí tẹo thì chỉ làm cảnh thôi!

Hòn non bộ đặt trong bể cạn chẳng khác nào hòn cù lao giữa biển. Nó có kích cỡ lớn nhỏ là tùy theo quan điểm và sở thích của người chơi. Cho nên cảnh quan của non bộ cũng vì thế mà mỗi nơi mỗi vẻ, mỗi chủ nhân xếp đặt, bày biện mỗi khác theo óc tưởng tượng của họ.

Đắp hòn non bộ phong thuỷ cũng có thể dùng các loại đá như đá vôi, đá tai mèo, đá san hô... mà theo nhiều người am tường lối chơi này, dùng đá san hô là tốt nhất, bởi lẽ loại đá này mềm có thể đục đẽo thế nào tùy thích. Đến khi chăm sóc cũng dễ dàng hơn vì đá san hô có đặc tính dễ hút nước, giữ ẩm và cũng dễ lên rêu. Vì vậy đưa cây sống đến trồng không phải vấn đề nan giải. Có điều, đá san hô rất khó kiếm, chỉ ở miền biển mới có. Hoặc tinh ý một chút, đến các lò nung vôi là có ngay lại dễ chọn lựa cho mình một hòn đá vừa ý.

Người Nhật chơi non bộ khác người Việt Nam và Trung Quốc ở chỗ không cấu trúc các đồ sành, sứ, gốm vào núi. Nếu có thì họ chỉ đưa vào rất ít mà chủ yếu là bố trí cây cảnh theo cách Nhật Bản, có nghĩa là cây theo dáng, tán, khóm… chứ không làm thế như ở Việt Nam và Trung Quốc.